Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Analizine Göre Altın Fiyatlarındaki Yükseliş Konut ve Otomobil Piyasalarını Etkiledi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan bir analize göre, eylül 2023 sonrası altın fiyatlarındaki keskin artışın, konut ve otomobil piyasalarında talebi artırdığı belirtiliyor.

Merkez Bankası’nda müdür olarak görev yapan Mehmet Selman Çolak ve uzman Mehmet Emre Şamcı tarafından kaleme alınan “Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Otomobil Piyasalarına Etkisi” başlıklı makale, Merkezin Güncesi blog sayfasında yayımlandı.

Analizde, Türkiye’deki illere göre altın mevduat tercihleri incelenerek, altın fiyatlarındaki artışın dayanıklı mal piyasaları üzerindeki etkisi ele alındı.

ALTINDAKİ YÜKSELİŞ SERVET ETKİSİ YARATTI

Analize göre, küresel belirsizlikler ve merkez bankalarının yoğun altın alımları nedeniyle eylül 2023 ile nisan 2025 arasında altın fiyatları dolar bazında yaklaşık yüzde 77 oranında artış gösterdi. Bu artışla birlikte, Türkiye’de altının mevduat içindeki payında da bir yükseliş yaşandı. Makalede, “Altın fiyatındaki artış, Türkiye’de tasarruflarının önemli bir kısmı altın cinsinden olan kesimler için dikkate değer ölçüde servet artışı anlamına geliyor” denildi.

İLLERDE ALTIN MEVDUATI ORANI FARKLILAŞTI

Altın mevduatının tasarruf mevduatına oranı, 2023 eylül ayında fiyatların hızla yükselmeye başladığı dönemde iller arasında önemli ölçüde farklılık gösterdi. Bu farklılık, altın fiyatlarındaki artışın konut ve otomobil piyasalarına etkisini değerlendirmek için bir fırsat sundu.

KONUT FİYATLARI ALTIN MEVDUATIYLA PARALEL SEYRETTİ

Mevduattaki altın oranı yüksek olan illerde konut birim fiyatlarının, 2023’ün son çeyreğinden itibaren diğer illerden belirgin biçimde ayrıştığı görüldü. Bu durum, servet etkisinin varlığına dair önemli bir işaret olarak yorumlandı.

Altın fiyatlarının etkisini analiz etmek amacıyla iller arasındaki altın mevduat oranı farklılıklarını temel alan bir “farkların farkı” yöntemi uygulandı.

KONUT FİYATLARINDA ORTALAMA YÜZDE 11 İLAVE ARTIŞ

Altın fiyatlarındaki yükseliş öncesinde konut fiyatları ile altın mevduat oranı arasında anlamlı bir ilişki görülmezken, 2023’ün son çeyreğinden itibaren bu oranla konut fiyatları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir pozitif ilişki saptandı. Ortalama altın mevduat oranına sahip bir ilde, altın fiyatlarındaki artışın konut fiyatlarını yaklaşık yüzde 11 oranında artırdığı gözlendi.

İPOTEKSİZ SATIŞLARDA ARTIŞ DİKKAT ÇEKTİ

Servet etkisinin daha güçlü gözlenebileceği ipoteksiz satışların, altın mevduat oranı yükseldikçe toplam satışlar içindeki payının arttığı belirtildi. Bu durum, hanehalklarının altın kaynaklı kazançlarını krediye başvurmadan doğrudan konut alımında kullandığını işaret etti.

OTOMOBİLDE TALEP ARTIŞI SATIŞLARA YANSIDI

Otomobil piyasasında, altın mevduat oranı yüksek olan illerde, altın fiyatlarındaki artış sonrası otomobil satışlarının göreli olarak arttığı gözlendi. Otomobil arzının konuta göre daha esnek olması nedeniyle talep artışının satışlara direkt olarak yansıdığı belirtildi.

TALEP ARTIŞI KONUTTA FİYATLARA, OTOMOBİLDE SATIŞA YANSIDI

Analizler, eylül 2023 sonrası dönemde altın fiyatlarındaki hızlı yükselişin konut ve otomobil piyasalarında talep artışına yol açtığını ortaya koydu. Bu artış konut piyasasında fiyatlara yansırken, otomobil piyasasında satış adetlerine yansıdı.